بزرگ‌ترین تراز منفی تجارت ایران در یک دهه اخیر

به گزارش هامرز، محمد لاهوتی با اشاره به منفی‌ بودن تراز تجاری در سال ‌جاری، اعلام کرد: طبق آمار 11 ماهه گمرک، ارزش تجارت خارجی در بخش صادرات و واردات، حدود ۴۴‌.۸ و ۵۹ میلیارد دلار بوده اما در احتساب این رقم، صادرات نفت و خدمات فنی و مهندسی منظور نشده‌ که طی یک دهه‌ گذشته بزرگ‌ترین تراز منفی به شمار می‌رود.
علاوه بر این، گمرک به‌ تازگی آمار صادرات نفتی را هم در کنار صادرات غیرنفتی آورده که سنت جدیدی است! چرا که طی چهار دهه‌ گذشته به‌ طور معمول ملاک‌ عمل، صادرات غیرنفتی بوده‌ اما با محاسبه آمار صادرات نفتی، تراز تجاری مثبت می‌شود!
گرچه همه این درآمدها در مجموع درآمدهای ارزی به ‌شمار می‌آید اما از آنجا که سیاست‌‌‌‌ ایران مبتنی بر فاصله‌‌‌‌گیری از اقتصاد نفتی بوده و آمار صادرات غیرنفتی اهمیت بیش‌‌‌‌تری دارد، ارزش صادرات غیرنفتی طی 11 ماه سال‌ جاری، حدود ۸.۸‌ درصد کاهش داشته و آنچه بیشتر سبب‌ساز این کاهش شده، سیاست‌های ارزی است که بر صادرات سایه انداخت.
از جمله این سیاست‌ها رفع تعهد ارزی در صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی است. نرخ ارز مبادله ‌شده در سامانه نیما در این‌گونه کالا به‌صرفه نیست. سختگیری‌‌‌‌ در وضع عوارض و مالیات‌‌‌‌های علی‌‌‌‌الحساب، تحمیل عوارض صادراتی، محدود‌ کردن صادرکنندگان در فروش ارز به‌ صورت توافقی و ممانعت از روش‌هایی غیر‌ از سامانه نیما و مکلف‌ کردن ارز حاصل از صادرات به عرضه ‌شدن در سامانه نیما نیز به کاهش صادرات سال جاری دامن زد.
میان سیاستگذار ارزی و صادرکنندگان در زمینه نرخ ارز چالش‌هایی وجود دارد و تا زمانی ‌که سیاست‌‌‌‌ را به سمت نزدیک‌ شدن نرخ آزاد و نرخ نیما هدایت نشود این چالش‌ها برقرار خواهد بود و هر‌ ساله کاهش صادرات آن ‌هم در شرایطی که نیاز به افزایش صادرات است مشاهده خواهد شد. فاصله‌‌‌‌ای که امروز میان نرخ ارز در سامانه نیما و بازار آزاد وجود دارد بسیار زیاد است و پیامدهای آن غیرقابل جبران به‌نظر می‌رسد.